Λίγη ιστορία για τις βιταμίνες
Προς το τέλος του αιώνα, η γοητεία και ο ενθουσιασμός της ανακάλυψης της πρώτης βιταμίνης μαγνήτισαν την καρδιά του κόσμου. Οι άνθρωποι αγάπησαν τις βιταμίνες! Οι βιταμίνες ήταν η τέλεια απάντηση για τους ανθρώπους που έψαχναν έναν εύκολο τρόπο για μια καλή υγεία. Εκπληκτικές ιστορίες περιγράφουν πως οι βιταμίνες θεράπευσαν ασθένειες που προκαλούσαν απορία στους γιατρούς για αιώνες.
- Για χρόνια οι ναυτικοί υπέφεραν στη θάλασσα με ούλα που αιμορραγούσαν λόγω του σκορβούτου. Ωστόσο όταν οι ναυτικοί έτρωγαν λεμόνια, πορτοκάλια και λαϊμ τα οποία φορτώνονταν στο πλοίο, η ασθένεια γιατρευόταν. Γι’ αυτό και χαϊδευτικά τους αποκαλούσαν «λεμονιάδες». Αυτά τα εσπεριδοειδή προσέφεραν την βιταμίνη C που έλειπε και ήταν απαραίτητη για την διατροφή τους.
- Τον 19ο αιώνα, τα παιδιά έπαιρναν κάθε μέρα μουρουνέλαιο για να αποτρέψουν μια ασθένεια που παραμόρφωνε τα οστά, την ραχίτιδα. Αλλά μετά το 1922 ανακάλυψαν οι επιστήμονες ότι η βιταμίνη D είναι το συστατικό στο μουρουνέλαιο που παρείχε την προστασία.
- Καθώς το άσπρο, αποφλοιωμένο ρύζι άρχισε να γίνεται πιο δημοφιλές από το μαύρο ρύζι η εμφάνιση της ενδημικής μορφής της πολυνευρίτιδας άρχισε να αυξάνεται. Ένας Ολλανδός επιστήμονας παρατήρησε ότι οι κότες που ζούσαν στην αυλή μιας φυλακής παρουσίαζαν παρόμοια συμπτώματα με τους ασθενείς του. Οι κότες τρώγανε άσπρο ρύζι όπως και οι φυλακισμένοι. Ωστόσο όταν τάισαν τις κότες με το ρύζι που περίσσευε πριν αποφλοιωθεί, η υγεία τους βελτιωνόταν. Το τμήμα του ρυζιού που αποφλοιωνόταν περιείχε το θρεπτικό συστατικό θειαμίνη.
Με τέτοιες ανακαλύψεις είναι εύκολο να καταλάβουμε γιατί οι άνθρωποι εντυπωσιάστηκαν. Με την ανακάλυψη κάθε βιταμίνης, μεγάλες ομάδες ανθρώπων θεραπεύτηκαν ως εκ θαύματος.
Αρχικά οι βιταμίνες ονομάστηκαν με την βοήθεια των γραμμάτων, όπως βιταμίνη Α, βιταμίνη Β, βιταμίνη C. Αργότερα χημικές αναλύσεις απέδειξαν ότι αυτό που νομίζαμε ότι ήτανε ένα στοιχείο ήταν δύο ή και περισσότερα. Έτσι άρχισαν να χρησιμοποιούνται νούμερα για υποκατηγορίες όπως βιταμίνη Β1, βιταμίνη Β2. Μερικές βιταμίνες ονομάστηκαν βάση την ασθένεια που θεράπευαν.
Γιατί το πολύ δεν μπορεί να είναι καλό
Οι βιταμίνες είναι σημαντικές και καλές για την υγεία μας. Πολλοί πίστευαν ότι εφόσον το λίγο είναι καλό, το πολύ θα είναι καλύτερο. Αυτός είναι ένας μύθος ο οποίος μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνος. Οι βιταμίνες αρχικά λειτουργούν σαν καταλύτες, ρυθμίζοντας τις χημικές αντιδράσεις μέσα στο σώμα. Είναι επίσης απαραίτητες για την απελευθέρωση της ενέργειας από τα τρόφιμα. Αλλά δεν παρέχουν θερμίδες ή ενέργεια από μόνες τους. Κάθε βιταμίνη εξυπηρετεί μία ή περισσότερη ειδική λειτουργία του σώματος την οποία κανένα άλλο συστατικό δεν μπορεί να κάνει. Η έλλειψη τους έχει επίσης συγκεκριμένες επιπτώσεις.
Για ενεργοποιηθεί στο σώμα, μια βιταμίνη πρέπει να συνδεθεί με μια συγκεκριμένη πρωτεΐνη. Μαζί σχηματίζουν ένα ενεργό ένζυμο έτοιμο να ρυθμίσει τις διαδικασίες του σώματος. Ωστόσο είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι μόλις οι ειδικές πρωτεΐνες στα κύτταρα του σώματος γεμίσουν με την συγκεκριμένη βιταμίνη, δεν μπορεί να επιτευχθεί παραπέρα δραστηριότητα με την προσθήκη επιπλέον βιταμίνης. Η επιπλέον ποσότητα βιταμίνης ως χημικό υποκατάστατο σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσουν ζημιά στο σώμα. Γι’ αυτό η υπερδοσολογία σε βιταμίνες δεν μπορεί να ωφελήσει το σώμα αλλά μπορεί να είναι επιβλαβής.
Οι βιταμίνες πολλές φορές αναφέρονται σαν μικροθρεπτικά συστατικά μιας και χρειάζονται μόνο σε μικρές ποσότητες. Οι βιταμίνες μετριούνται σε χιλιοστόγραμμα (mgr) και σε μικρογραμμάρια (μgr) ή σε διεθνής μονάδες (IU).
Μια ανεπάρκεια ενός μικρού ποσοστού μιας βιταμίνης μπορεί να έχει σε βάθος χρόνου επιπτώσεις στις διαδικασίες του σώματος και της υγείας. Μεγάλη ποσότητα μια συγκεκριμένης βιταμίνης, παρόλο που φαινομενικά είναι μια μικρή ποσότητα, μπορεί να προκαλέσει επικίνδυνες τοξικές συνθήκες.
Η οικογένεια των βιταμινών
Οι βιταμίνες χωρίζονται σε δύο ομάδες: υδατοδιαλυτές βιταμίνες και λιποδιαλυτές βιταμίνες. Κάθε ονομασία περιγράφει μια σημαντική ιδιότητα – πως βρίσκεται στα τρόφιμα και μεταφέρεται στο σώμα.
